Wanneer je een conceptueel model maakt, begrijp je het beter

Je hebt vast wel eens, al dan niet bewust, een conceptueel model gemaakt. Het is meestal iets wat zich in je hoofd afspeelt, maar waar niemand anders dan jijzelf op kan reageren en dat alleen jij kunt begrijpen. In deze blogpost vertel ik over hoe je door zo’n model expliciet uit te werken een beter project kunt uitvoeren en een betere scriptie kunt schrijven. Dit is een waardevolle boodschap aan alle bachelor en master studenten die nu met hun scripties bezig zijn of net gestart zijn.

Wat is een conceptueel model?

Dit model is een visuele voorstelling van het causaal verband dat je verwacht te vinden. Het laat zien welke relaties je voorspelt tussen variabelen en hoe deze relaties onderling samenhangen. Een conceptueel model maak je in de beginfase van je onderzoeksproject.

Conceptuele modellen zijn een nuttige manier om de werkelijkheid te vereenvoudigen en de complexe wereld waarin wij leven te begrijpen. Ze kunnen worden gebruikt om iemands gedachten te verduidelijken, voor te stellen hoe iets werkt of toekomstige acties te plannen door na te denken over wat er zal gebeuren als ze dit doen. Het model wordt gemaakt met twee soorten gegevens: input (of onafhankelijke variabele) en output (of afhankelijke variabele). Vervolgens onderzoekt u mogelijke verbanden tussen deze variabelen voordat u conclusies trekt over uw bevindingen.

Wat is het doel van een conceptueel model?

Het soort onderzoek, fundamenteel of toegepast, dat je van plan bent te doen, zal bepalen of het al dan niet een goed idee is om conceptueel model te maken. Wanneer je causaal onderzoek verricht, is het nodig dit model te maken. Bij causaal onderzoek worden hypothesen met betrekking tot een onderliggende theorie getest en als het onderzoek succesvol blijkt – dan weten we dat er iets is dat de moeite waard is om verder te onderzoeken!

Causaal onderzoek is een vorm van wetenschappelijk proefonderzoek waarbij de onderzoeker probeert vast te stellen of er een goede verklaring kan worden gegeven aan het feit dat iets optreedt. Een fenomeen of gevolg.

Twee type variabelen zijn belangrijk in een conceptueel model: afhankelijke en onafhankelijke variabelen. De afhankelijke variabelen definiëren het gevolg. Zij worden beïnvloed door meerdere onafhankelijke variabelen: de oorzaken.

De beste manier voor het opstellen van je conceptueel model

De conceptueel model variabelen spelen een belangrijke rol. Als je al die variabelen hebt vastgesteld, kunnen we starten met het maken van ons conceptueel model. Bij het ontwerp van het conceptuele model maak je gebruik van diverse structuur elementen om de relaties aan te duiden. Gebruik kaders in verschillende vormen, pijlen, lijnen, kleuren en andere elementen waarmee je de samenhang tussen je variabelen aangeeft. 

Let daarbij op dat ieder vorm of kleur of pijlrichting een unieke eigenschap vertegenwoordigd. Een ander kader heeft een ander functie. Een pijl naar links betekent iets anders dan een pijl naar rechts.

Hoe kun je een conceptueel model gebruiken?

Als je eenmaal een conceptueel model hebt gemaakt, is de volgende stap aan te tonen of de relaties in je conceptueel model onderbouwd kunnen worden. Dit doe je door middel van wetenschappelijk onderzoek. Je kunt dit doen door kwalitatieve of kwantitatieve onderzoeksmethoden te gebruiken: literatuurstudie, interviews of enquêtes.

Zodra je een idee voor je project in een soort van tastbare vorm hebt gegoten, is het verzamelen van alle relevante informatie van essentieel belang om het op enig niveau nuttig te laten zijn. Dit houdt in dat je onderzoekt wat er al eerder is gedaan, zodat er geen herhalingen zijn; maar ook dat je kijkt naar nieuwe perspectieven die iets unieks en waardevols kunnen introduceren.

Meer weten: kijk bij de overige scriptie tips of kijk specifiek bij de start: de structuur van je scriptie of de zeven belangrijkste scriptietips.

Als je snel een kwalitatief goede scriptie wil schrijven, volg dan de SLIM methode (Structured, Layered, Intention, Message).